Środowisko można dzielić w różny sposób, ale najbardziej po­pularny jest podział na środowisko naturalne, społeczne i kultu­ralne.

W skład środowiska naturalnego wchodzi wszystko to, co stwo­rzyła natura, a więc ukształtowanie powierzchni w miejscu byto­wania jednostki, bogactwa naturalne, klimat, roślinność, świat zwierzęcy oraz to, co człowiek zmienił, dokonując przekształceń w świecie (przemysł, tamy, zbiorniki wodne i inne).

Środowisko naturalne wywiera duży wpływ na życie człowieka i jego zdrowie, choć nie zawsze zdaje on sobie z tego sprawę. Warunki klimatyczne narzucają ludziom tryb życia i or­ganizację dnia (np. w krajach Afryki przerywa się pracę w godzi­nach południowych, kiedy jest największa operacja słoneczna), sposób budownictwa mieszkaniowego (w krajach gorących i wil­gotnych instalowanie klimatyzacji, a tam gdzie istnieje zagroże­nie trzęsienia ziemi ? budownictwo parterowe).

Warunki klimatyczne decydują o sposobie żywienia ludzi i o ich ubiorze. Urodzajność gleby, nasłonecznienie terenu i wil­gotność warunkują rodzaj upraw rolnych i nierzadko wpływają na rodzaj wykonywanej pracy. Duża wilgotność terenu może sta­nowić zagrożenie dla zdrowia i to zarówno w klimacie gorącym, jak i umiarkowanym. Sprzyja bowiem szybkiemu rozmnażaniu się bakterii oraz owadów przenoszących je, powodując rozprzestrze­nianie się różnych chorób (np. zimnicy).

Środowisko społeczne to ludzie i stosunki społeczne skła­dające się na sumę warunków tworzonych przez życie zbiorowoś­ci i jednocześnie modyfikujące życie jednostki. Każde środowisko społeczne ma swoją specyfikę. Inne jest społeczeństwo ludzi mło­dych, a inne starych. Nie tylko wiek, ale i stopień pokrewień­stwa, wielkość rodziny wpływają na stosunki społeczne ludzi.

Płeć też jest czynnikiem wywołującym specyficzną atmosferę w danym środowisku. Wpływa ona dość znamiennie na wycho­wanie młodzieży, gdyż u kobiet występują częściej tendencje do rozpieszczania wychowywanych dzieci i do nadmiernego ochra­niania ich niż u mężczyzn, którzy z kolei stawiają dzieciom bar­dziej twarde wymagania.

Dalszymi wyznacznikami wpływu środowiska społecznego są: poziom wykształcenia jego członków, ich zainteresowania, rodzaj wykonywanego zawodu, poziom aspiracji i dążeń, oczekiwania związane z pełnieniem różnych ról społecznych i inne. Nawet taki czynnik, jak’ częstotliwość kontaktów towarzyskich może decy­dować o specyfice środowiska i rzutować na układy życia ludzi i panujące między nimi stosunki.

Na środowisko kulturowe składa się cały dorobek histo­rycznej działalności wielu pokoleń ludzi (J. Peter, 1960), który działa na człowieka. Wśród dóbr kulturowych wyróżnia się:

a)    dobra duchowe, na które składają się przekonania i poglądy ludzi, obowiązujące normy i zasady postępowania, wierzenia i obyczaje.

b)    dobra materialne, do których zaliczamy: literaturę, malar­stwo, rzeźbę, wytwory techniki, sztukę teatralną, muzykę, budow­nictwo, urządzenia komunikacyjne, ogniska kultury w postaci budynków teatralnych, kinowych, galerii obrazów, czytelni itp. (H. Radlińska, 1961).

Podział środowisk na wymienione trzy grupy, zależnie od ro­dzaju występujących bodźców, ma znaczenie porządkujące i uła­twiające analizę. Należy jednak brać pod uwagę to, że na każdego jednocześnie działają bodźce ze wszystkich środowisk, a zacho­wanie osobnika jest wypadkową tego zespolonego działania. Trzeba także brać pod uwagę to, że każda jednostka ludzka ma swoje odrębne środowisko i że różne środowiska zazębiają się ze sobą. Ludzie pracują zawodowo w swoim środowisku, ale po pracy stykają się z ludźmi innych zawodów, pracującymi w in­nych instytucjach. Ci sami ludzie mają do czynienia ze środo­wiskiem żłobkowym, przedszkolnym lub szkolnym, czy też okre­ślonej organizacji społecznej lub politycznej. Poza tym ludzie czytają różne książki, chodzą na różne filmy, oglądają różne pro­gramy telewizyjne, korzystają z odmiennych form rozrywki. Dzięki temu kształtują swoje odrębne środowiska.

Jak już wspomniałam poprzednio, nie jest to jedyna klasyfika­cja środowisk, którą posługują się pedagogowie społeczni lub so­cjologowie. Jako przykład podam jeszcze jeden podział dokona­ny pod kątem charakterystycznych cech skupisk ludzkich. Po­dział ten jest następujący:

a) środowiska miejskie i wielkomiejskie, różniące się między sobą wielkością, liczebnością mieszkańców, charakterem (miasta portowe, hutnicze, fabryczne), rozwojem kultury, rodzajem zabudowy itp.,

b)środowiska wiejskie różniące się także wielkoś­cią, gęstością zaludnienia, formą zabudowy, rodzajem stosunków społecznych i kulturowych, rodzajem wykonywanej przez ludzi pracy.

Istnieje przypuszczenie, że w miarę zanikania różnic między miastem a wsią, spowodowanych wprowadzeniem elektryfikacji, mechanizacji rolnictwa, uprzemysłowienia regionów wiejskich, rozwoju komunikacji i oświaty, podział ten stanie się z czasem nieaktualny.

Można również dokonać podziału środowiska według rodzajów instytucji i wyróżnić środowiska: rodzinne, żłobkowe, przedszkol­ne, szkolne, miejsca pracy itp.