Nieliczne, jak dotąd, badania psychologiczne dzieci z wadami serca wskazują na występowanie u nich nadpobudliwości rucho­wej i uczuciowej, nadmierną zależność emocjonalną od dorosłych i przy stanach lękowych, zmniejszone poczucie własnej wartości, agresywność, a więc przejawy nieprzystosowania się, jak rów­nież zaburzenia procesów poznawczych: uwagi i pamięci.

Jeśli chodzi o rodziców to, jak wynika z badań, nadmiernie ograniczają swobodę ruchu dziecka. Z obawy przed pogorszeniem stanu zdrowia zabraniają im biegać, uprawiać gry i zabawy ru­chowe, jak również zabraniają uprawiania sportu. Inny jest przed­miot zmartwienia dzieci chorych, a inny zdrowych. O ile dzieci zdrowe martwią się swoimi niepowodzeniami w nauce, to chore silnie przeżywają swoją chorobę, boją się dalszych ograniczeń udziału w zabawach. Ich reakcje przejawiają się w postaci złości, krzyku, albo izolowania od otoczenia, są bardziej nerwowe, co przejawia się np. w obgryzaniu paznokci, tikach, popadaniu w konflikty z otoczeniem i agresją w stosunku do rówieśników.

Dość podobne są reakcje i zachowania dzieci mających wro­dzoną wadę serca. Do objawów fizycznych odczuwanych przez dzieci należy ból i duszności. Obserwuje się ponadto inne zabar­wienie skóry, szybkie zmęczenie i konieczność częstych odpo­czynków w czasie zabaw oraz płaczliwość, wybuchowość, ataki złości i zmienność nastroju.

Dzieci te zwalnia się od obowiązków domowych, przez co zaj­mują w rodzinie pozycję – nieco uprzywilejowaną. Taki system wychowania prowadzi do zwiększenia drażliwości, lęków i powo­duje wzrost zależności od rodziców, nieporadność w nowych sy­tuacjach. Ze względu na ograniczenie ruchu dzieci te więcej czy­tają i oglądają telewizję, co wpływa na większy rozwój wyobraź­ni. Marzą przy tym o wykonywaniu atrakcyjnych zawodów, prag­ną podróżować, brać udział w olimpiadach sportowych itp. Ich marzenia mają charakter kompensacyjny.

Zarówno przy chorobach reumatycznych, jak i chorobach ser­ca należy przestrzegać następujących wskazań wychowawczych: utrzymać wokół dziecka atmosferę spokoju i życzliwości, chronić przed wysiłkiem fizycznym, interesować się sprawami dzieci, ich zmartwieniami i kłopotami, organizować im zajęcia na miarę ich możliwości, osłabiać stany lękowe. To tylko niektóre z zaleceń wychowawczych.