CZYNNIKI POWODUJĄCE PRZEMIANY SPOŁECZNE

Obecnie jesteśmy świadkami dużych przemian społecznych. Powstaje pytanie, co powoduje przemiany społeczne? Jednym z takich czynników są zmiany w podstawach przyrodniczych ży­cia społecznego. Na przykład osuszanie terenów stwarza nowe warunki gospodarowania na nich. Odkrycia nowych zasobów mi­neralnych prowadzą do organizowania ich eksploatacji i zmian terenów rolniczych w przemysłowe. Do zmian w podstawach przyrodniczych życia społecznego należy opanowanie chorób zakaźnych, co spowodowało dorastanie większej liczby dzieci.

Przedłużenie życia ludzkiego stworzyło nowe problemy społecz­ne, między innymi dotyczące ludzi starych. Innym czynnikiem powodującym przemiany społeczne są osiągnięcia techniczne. Na przykład budowa coraz to nowych maszyn, wymaga specjalnej ich obsługi, konserwacji, reperacji, konieczni są zatem nowi spe­cjaliści. Wprowadzenie mechanizacji w rolnictwie spowodowało pojawienie się na wsi nowych specjalistów ? mechaników, a tak­że konieczność powołania ośrodków maszynowych.

W wyniku tych zmian następuje przemiana w strukturze zawo­dowej wsi. Obok rolników występują grupy mechaników rol­nych. Wśród osiągnięć technicznych szczególnie ważną rolę w przemianach społecznych spełnia komunikacja, która ułatwia np. ruchliwość społeczną. Dzięki ruchliwości społecznej ludzie wchodzą w styczności, które doprowadzają do dyfuzji kultural­nej, czyli przenikania idei, np. w dziedzinie mody, obyczajów, zjawisk kulturalnych. Rozwój komunikacji, który pozwala na co­dzienne przemieszczanie się powoduje, że ludzie pracując w za­kładzie przemysłowym równocześnie pracują w gospodarstwie rolnym, tam gdzie mieszkają.

Innym mechanizmem przemian są ruchy społeczne. ?Ruch spo­łeczny jest spontanicznym czy celowym dążeniem i działaniem dla osiągnięcia nowego stanu rzeczy w układzie grup i zbioro­wości, w organizacji społecznej, w systemie instytucji lub nawet w strukturze skali makro”. Wyróż­nia się trzy rodzaje ruchów społecznych: 1) ruchy reformatorskie, 2) ruchy rewolucyjne, 3) ruchy ekspresywne.

Ruch reformatorski powstaje zwykle jako wynik odczuwania przez jakąś grupę niepokoju społecznego, i dążenia do jego usu­nięcia. Przykładem może być ruch emancypacyjny kobiet. Pow­stał on jako wyraz niezadowolenia kobiet z powodu braku rów­ności w wykształceniu, w udziale w pracy zawodowej i stosun­ku do mężczyzn. Ruch rewolucyjny oznacza gwałtowną zmianę, gwałtowne przeobrażenie istniejącego porządku. Rewolucja spo­łeczna ? to gwałtowne przeobrażenie organizacji i struktury spo­łecznej wielkich zbiorowości. Często ta rewolucja łączy się z re­wolucją polityczną, to znaczy z gwałtowną zmianą władzy poli­tycznej. Są różne kategorie rewolucji społecznej. Na przykład re­wolucje klas społecznych, które polegają na tym, że obalają jed­ną klasę i wynoszą do władzy inną. Wielka Socjalistyczna Rewo­lucja Październikowa przeprowadzona przez klasę robotniczą i chłopską Rosji obaliła burżuazję i ziemiaństwo i ustanowiła władzę klasy robotniczej.

Ruchy ekspresyjne polegają na wyrażaniu postawy, zachowa­nia lub zaspokajania potrzeb, a więc na wyrażaniu swojej oso­bowości. Są to ruchy, które nie dążą do żadnych zmian, do reform, powstają „zwykle wokół wybitnych osobowości. Przykładem mogą być ruchy wyrażające się w przyjmowaniu mody w różnych dzie­dzinach życia.

W końcu ważną rolę w przemianach społecznych spełniają ustawy, nowe przepisy prawne. Przykładem może być tu system ubezpieczeń społecznych wsi, co spowodowało przemiany w or­ganizacji służby zdrowia. Innym przykładem jest objęcie bez­płatną opieką każdej kobiety w ciąży i jej dziecka do lat 3. W tym celu trzeba było stworzyć odpowiednią sieć poradni, izb porodowych. Wszystkie te instytucje wpłynęły na podniesienie oświaty sanitarnej na wsi.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.