W zapamiętywaniu dużą rolę odgrywają analizatory i odpo­wiadające im części kory mózgu. Dlatego pamięć rozpatrywana jest jako właściwość poszczególnych analizatorów. Dominacja jednego analizatora pozwala wyodrębnić określony typ pamięci. Wyróżniamy zatem pamięć wzrokową, słuchową, do­tykową, smakową, węchową. Czyste typy pamięci spotyka się rzadko, najczęściej występują typy mieszane, u któ­rych dominującą rolę spełniają przynajmniej dwa analizatory. Niemniej spotykamy ludzi, u których przeważa pamięć słuchowa, lub wzrokowa. Jedni lepiej pamiętają, gdy usłyszą dany tekst, a inni, gdy go zobaczą. Tych, którzy lepiej pamiętają podniety wzrokowe, nazywamy wzrokowcami, a tych, którzy lepsze wyni­ki uzyskują przy podnietach słuchowych ? słuchowcami. W prak­tyce jednak wyróżnia się typy mieszane, a więc: wzrokowo-słuchowy, wzrokowo-ruchowy, i ruchowo-słuchowy.

Uwaga

Uwagą nazywamy proces psychiczny polegający na umiejęt­ności koncentrowania świadomości jednostki na określonych przedmiotach lub zjawiskach otaczającego świata.

Skierowanie świadomości na określone zjawisko przypominane czy spostrzegane, wydobywa je z masy innych zjawisk i zmusza do zajmowania się nim. Wszystkie inne zjawiska, nawet współ­towarzyszące, pozostają na peryferiach świadomości i nie odgry­wają żadnej roli. Tylko to, na czym skoncentrowana jest świado­mość ma dla jednostki znaczenie.

Fizjologicznym podłożem uwagi jest odruch orienta­cyjny. Odruch ten jest wrodzoną reakcją organizmu na no­wy, nagły bodziec. Właściwością odruchu orientacyjnego jest to, że hamuje wszystkie inne reakcje organizmu, sygnalizując tylko ważne dla niego informacje. Zahamowane są więc wszystkie ośrodki nerwowe, a pobudzony tylko jeden, którego nic nie za­kłóca. Powstają optymalne warunki do koncentracji świadomoś­ci. Odruch orientacyjny wzmacnia działalność poznawczą, a jeśli przekształci się w odruch badawczy, wtedy poznanie zjawiska jest pełne.

Uwaga jest procesem psychicznym współtowarzyszącym wszystkim innym procesom. Bez koncentracji uwagi nie byłoby dokładnego spostrzegania, dobrego zapamiętania, pełnych wy­obrażeń, nieprzerwanego toku rozumowania czy myślenia o da­nym zjawisku. Uwaga jest więc nie tylko właściwością psychiki, ale równocześnie swoistą cechą wszystkich procesów psychicz­nych. Ma jednak także swoje właściwości, które sygnalizujemy w celu dokładniejszego jej poznania jako procesu psychicznego.