Emocje mogą wpływać dodatnio lub ujemnie na zdolność jed­nostki do działania, stąd ich podział na steniczne i asteniczne.

Emocje steniczne wzmacniają gotowość człowieka lub zwierzęcia do działania.” Przykładem emocji stenicznych jest gniew. Badania wykazały, że mimo różnic indywidualnych gniew mobilizuje do działania. Jako objawy fizjologiczne gniewu obser­wuje się wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie tętna, zwiększenie poziomu glukozy we krwi, rozszerzenie źrenic, skrócenie czasu krzepnięcia krwi. Podobne objawy wegetatywne występują przy lęku, strachu i innych emocjach stenicznych, kiedy organizm przygotowuje się do działania czy walki. W badaniach stwierdzo­no, że objawy wegetatywne są nieco inne przy poszczególnych emocjach. Wydzielanie kory nadnerczy też jest różne: przy reak­cji agresji przeważa wydzielanie noradrenaliny, a przy strachu występuje przewaga wydzielania adrenaliny.

Emocje asteniczne obniżają zdolność do działania, dezor­ganizują działanie lub je uniemożliwiają. Do takich emocji należy gwałtowne przerażenie, gdy jednostka zamiera w bezruchu i nie jest zdolna do ucieczki. Pobudzenie emocjonalne w sytuacjach trudnych najczęściej powoduje pogorszenie wyników, chociaż i tu spotyka się wyjątki. Badania wykazały, że w czasie egzaminu z pisania na maszynie u większości maszynistek wyniki były gor­sze niż w sytuacji swobodnego pisania. Pobudzenie emocjonalne wywołane egzaminem powoduje pogorszenie sprawności, ale i w takiej sytuacji u niektórych osób obserwuje się wzrost tempa pracy i zmniejszenie liczby błędów.

Również przygnębienie działa demobilizująco na jed­nostkę. W tym przypadku wpływ na efekty pracy mają nie tylko przeżycia emocjonalne, ale również powolniejsze działanie i my­ślenie. Człowiek przygnębiony nie znajduje żadnych szans dla siebie. Będąc w sytuacji krytycznej można mieć nadzieję dla sie­bie i wtedy, mimo silnego strachu, będzie się przejawiać zdolność do działania. Gdy jednak brak jakiejkolwiek nadziei i człowiek jest przekonany o stracie bezpowrotnej czegoś wartościowego, przygnębienie działa destrukcyjnie. Jednostka, która uzna swoją sytuację za beznadziejną osłabia możliwości własnego działania lub nie przywiązuje do niego żadnego znaczenia. Zwątpienie od­biera możliwość osiągnięć, co nieuchronnie prowadzi do porażki.

Wyróżnia się dwie podstawowe cechy emocji: siłę i głę­bokość. Emocje silne ogarniają cały organizm, powodują obni­żenie zdolności logicznego i poprawnego myślenia, obniżają fun­kcjonowanie kory mózgu i jej rolę hamującą. Głębokość emocji wywiera wpływ często długotrwały na postępowanie człowieka, ukierunkowuje jego działanie i wpływa na osiągnięcie zamierzo­nego celu. Emocje głębokie pozostawiają swój ślad przez dłuższy czas. Niektóre osoby niedożywione w- czasie wojny gorączkowo robiły zapasy po jej zakończeniu, aby nie zabrakło im żywności.