Nie tylko spostrzegamy i zapamiętujemy zjawiska i przedmio­ty, ale jesteśmy zdolni uświadomić je sobie po pewnym czasie, wywołać ich obraz w naszej świadomości. Mówimy wtedy, że wyobrażamy sobie to, co dawniej spostrzegaliśmy.

Wyobraźnią nazywamy proces psychiczny polegający na od­tworzeniu przedmiotów dawniej spostrzeganych lub tworzeniu nowych z połączenia znanych elementów. Wyobraźnia aktualizu­je nasze poprzednie doświadczenia w formie obrazów i dlatego między wyobraźnią a pamięcią obrazową istnieje ścisły związek.

Pamięć obrazowa daje dokładną reprodukcję minionego do­świadczenia, a wyobraźnia daje obraz uogólniony, w którym za­cierają się szczegóły lub tworzy nowe obrazy ze znanych ele­mentów.

Wyobraźnia w węższym ujęciu jest rozumiana jako twórcze przekształcenie poprzedniego doświadczenia. Nie daje ona obiek­tywnego odtworzenia przeszłości, ale swobodną reprodukcję obra­zów przeszłości. Przekształcenia mogą być tak znaczne, że przed­stawiony obraz nie przypomina zupełnie danej rzeczywistości. Każdy, na podstawie posiadanych wiadomości i doświadczeń, może tworzyć obrazy tego, co pragnie, o czym marzy, ale co w danym momencie nie istnieje w rzeczywistości, lub nawet mo­że nie istnieć w przyszłości. Wyobrażenia nie są jednak fałszy­wym przedstawieniem rzeczywistości, a przekształcenia nie pro­wadzą do fałszywego jej poznania. Tworząc obrazy nowe prze­ciwstawiamy się schematom ludzkiego działania i myślenia i szu­kamy nowych, bardziej korzystnych rozwiązań w danej dziedzi­nie. Dzięki wyobraźni przewidywane są urządzenia usprawniają­ce działalność człowieka.