Zainteresowanie pracującym człowiekiem datuje się od nie­dawna. Historia pracownika zaczyna się w momencie powstania przemysłu. W pierwszej fazie problem pracownika sprowadzony był do traktowania go jako źródło siły fizycznej, energii spo­żytkowanej dla celów produkcji. Jego wartość tkwiła w dostar­czonej mocy fizycznej, a potrzeby, określane zresztą jako mini­malne, sprowadzane były do ograniczonej finansowo zapłaty. W miarę rozwoju przemysłu i doskonalenia sposobów produkcji stwierdzono, że można lepiej wykorzystać energię człowieka ja­ko dostawcy sił. Pracownik w dalszym ciągu traktowany był w sposób przedmiotowy, a jego wartość w pracy zależała od czynnika zewnętrznego, jakim była właściwa organizacja pracy. Rozwój przede wszystkim psychologii, a następnie socjologii, powoduje rewolucję w podejściu do pracownika. Na ich pod­stawie stwierdza się, że zachowanie pracownika w pracy, jego wydajność, stanowią wypadkową działania czynników tkwią­cych w samym pracowniku, jego sytuacji życiowej oraz czynni­ków znajdujących się poza nim. Jakież więc oczekiwania mają pracownicy?Najmłodsza kategoria pracowników, w wieku 18?24 lat, to ludzie rozpoczynający pracę. Oczekują oni od zakładu pracy przydzielenia im konkretnej pracy (często tzw. świeży pracow­nik pełni rolę ,,zatkajdziury”), a następnie wprowadzenia do za­kładu pracy, w jego organizację, sposób załatwiania wszelkich spraw, w grupę pracy, stanowisko, w subkulturę. Pominięcie tego zagadnienia wobec młodego pracownika często powoduje uciecz­kę z zakładu lub częste zmienianie miejsca pracy. Ta kategoria pracowników wnosi do zakładu zapał, chęć uczciwej pracy, a także projekty przebudowy otaczającej rzeczywistości zgodnie z idealną postawą młodości. Niewłaściwe potraktowanie pracow­nika prowadzi do marnowania sił społecznych tkwiących w mło­dym pokoleniu.

Pracownik w wieku 24?30 lat to zwykle człowiek oczekują­cy już nie tylko konkretnej pracy, ale pozycji zawodowej odpo­wiadającej jego kwalifikacjom. Chodzi o ciekawą pracę, o reali­zację siebie w niej. Jest to niewątpliwie okres stabilizacji i tego pracownik oczekuje. Ludzie więc w tej fazie wnoszą pasję nie tylko pracy, ale pracy kwalifikowanej ? zawodowej.

W wieku 30?44 lat następuje ostateczna stabilizacja zawodo­wa, w której chodzi o osiągnięcie czegoś w pracy lub przez nią. W psychologii człowieka dorosłego wskazuje się na dążenie do osiągnięcia tzw. wielkiego dzieła życia. Z tego też względu pra­cownik ? oczekuje od zakładu pracy możności awansowania w różnej postaci, o czym była mowa wyżej, a także warunków dla twórczości. Do tych pragnień osobistych dołączają się jesz­cze potrzeby założonej rodziny. Wyrażają się one w oczekiwa­niu na mieszkanie, zwiększające się wynagrodzenie oraz urzą­dzenia czy też świadczenia na rzecz członków rodziny. Nie jest więc obojętne dla pracownika, czy zakład dysponuje bazą wcza­sową, organizuje kolonie, udziela pożyczek na mieszkanie. Szczególną wartością tej kategorii pracowników jest ich posta­wa twórcza i dążenie do osiągnięć. Dlatego też tej kategorii trze­ba zapewnić dobre warunki pracy i możliwości działania, mię­dzy innymi przez zapewnienie warunków życia rodzinie.

Pracownik w wieku 44?45 lat to człowiek, który powoli jest zastępowany przez następną generację w pracy. Oczekuje więc utrzymywania stanu, który osiągnął w pracy, w mniejszym już stopniu liczy na awanse. Oczywiście, zależy to od typu zawodu. W tym też okresie powoli zaczyna się proces ograniczania moż­liwości umysłowych i fizycznych pracownika. Stąd potrzeba przesunięcia pracownika na bardziej odpowiednie dla jego możli­wości stanowisko. Pracownik w tym wieku jest zwykle bardzo przywiązany nie tylko do pracy, ale i do zakładu, oszczędny w korzystaniu z materiałów, lojalny wobec zwierzchników.

W 55 roku życia rozpoczyna się okres przedemerytalny. Wy­mienione wyżej wartości pracownika wyraźnie się zwiększają przy ograniczających się możliwościach. Ważną sprawą w ży­ciu pracownika jest konieczność przekwalifikowania go, a po­nadto przygotowania do emerytury, aby nie stała się ona, jak mówią Francuzi, przysłowiową gilotyną.