Grupy rówieśnicze powstają w różnych sytuacjach i okolicz­nościach. Mogą one ukształtować się również na oddziałach dzieci przewlekle chorych, w sanatoriach, domach dziecka. W życiu takich placówek, dla realizacji celów zdrowotnych i wychowaw­czych, ważne jest pozyskanie dzieci dla działalności instytucji. Innym problemem jest samopoczucie dziecka w grupie: to, czy ma przyjaciół, czy też jest odsunięte przez grupę. We wszyst­kich wskazanych tutaj przypadkach konieczne jest poznanie sto­sunków w grupie, ich struktury. W tym celu stosuje się ba­dania socjometryczne.

Polegają one na tym, że członkom grupy zadaje się specjalnie przygotowane pytania, których celem jest ujawnienie wzajem­nych sympatii, zaufania, popularności, przywództwa.

Pytania muszą odnosić się do sytuacji, które w danym mo­mencie towarzyszą dzieciom lub młodzieży. Jeżeli jest to klasa szkolna, możemy np. zapytać, z kim chciałbyś siedzieć w ławce. W przypadku sali szpitalnej lub sanatoryjnej możemy zapytać, kogo chciałbyś mieć za towarzysza leżącego koło ciebie? Oto przykład kwestionariusza podanego przez M. Piłkiewicza: ?Wyobraźcie sobie, że przypuszczalnie nastąpi w najbliższym czasie przesadzanie uczniów w naszej klasie. Proszę podać naz­wiska osób, z którymi każdy z was chciałby najbardziej siedzieć. Na pierwszym miejscu piszemy osobę, z którą chciałoby się sie­dzieć najbardziej, na drugim osobę, z którą chciałoby się siedzieć w drugiej kolejności i dalej następne”.